22 września 2023 r. wejdą w życie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych ustaw. Pod pojęciem „niektóre ustawy” kryją się m.in. zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego, które dotyczą zwiększonej ochrony pracowników przed zwolnieniem z pracy.
Zmieniony został m.in. art. 4772 §2 kpc, a dokładniej został wyjęty z niego kluczowy fragment – fraza „sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć” została zmieniona na:
„§2. Uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, sąd na wniosek pracownika nakłada w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.”
W związku z tym został dodany również art. 7555, którego §1 brzmi:
„W sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego na każdym etapie postępowania udzieli zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne”.
W praktyce doprowadzi to do tego, że pracodawca w takich przypadkach będzie musiał dalej zatrudniać osobę (pracownika podlegającego szczególnej ochronie), która złoży taki wniosek – aż do otrzymania wyroku w tej sprawie. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie wtedy, kiedy roszczenie jest oczywiście bezzasadne, a poza tym wyjątkiem zobowiązany będzie do udzielenia zabezpieczenia. Wygląda na to, że w wypadku, gdy nawet będzie to pracownik, który szkodzi firmie, to pracodawca będzie zobowiązany do jego dalszego zatrudniania.
Uchylenie zabezpieczenia będzie możliwe, jeśli pracodawca wykaże, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki, o których mowa w art. 52 § 1 Kodeksu pracy:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Wydaje się wobec powyższego, że uchylenie zabezpieczenia będzie należało do rzadkości.
Wprowadzane zmiany nie dotyczą jednak wszystkich pracowników, a jedynie pracowników należących do grup podlegających szczególnej ochronie. Do grupy pracowników podlegających szczególnej ochronie zalicza się m.in.:
– kobiety w ciąży;
– rodziców na urlopach (macierzyńskich, rodzicielskich, ojcowskich, wychowawczych)
– pracownicy w okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w tym np. w trakcie zwolnienia lekarskiego
– działacze związków zawodowych
– pracownicy w wieku przedemerytalnym.
Należy zauważyć, że powyższe przepisy dotyczą każdego etapu postępowania, co oznacza, że pracodawca może być zmuszony do zatrudnienia pracownika nawet do momentu zakończenia postępowania w II instancji, bez względu na fakt, że działał on na szkodę swojego pracodawcy. Opisywane zmiany ocenić należy negatywnie. Nie tylko zmuszają pracodawców do ponoszenia potencjalnie bardzo dużych kosztów, ale także nakazują zatrudnianie pracownika, z którym prawdopodobnie pracodawca pozostaje w konflikcie i w dodatku przez długi okres czasu. Konieczność zatrudniania takiego pracownika może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie firmy, ale zgodnie z nowymi przepisami pracodawca nie ma w tym zakresie wyboru.
