Przepisy tzw. „ustawy Kamilka” (nazwa związana z niedawną tragiczną śmiercią 8-letniego chłopca) zaczną w pełni obowiązywać już od 15 sierpnia 2024 r. Ustawa nakłada szereg obowiązków na te podmioty, które wykonują określone w ustawie rodzaje działalności, w trakcie których mogą mieć kontakt z dziećmi, w tym na placówki medyczne. Pracodawcy będą musieli spełnić określone obowiązki przed zatrudnieniem osób na stanowisku związanym, między innymi, z leczeniem, czy świadczeniem porad psychologicznych małoletnim. Dodatkowo, na przedsiębiorców został nałożony obowiązek posiadania standardów ochrony małoletnich – dokumentu, który ma stanowić procedurę reagowania na wszelkie formy krzywdzenia dzieci. Zgodnie z treścią ustawy określone podmioty, w tym właśnie placówki medyczne, zostały zobowiązane do przyjęcia i stosowania takiego dokumentu, a także przeszkolenia pracowników w tym zakresie. Co zatem należy zrobić i jak się przygotować do wdrożenia nowego prawa?
Wdrożenie standardów ochrony małoletnich spoczywa na organie zarządzającym placówką medyczną. Zaznaczenie odpowiedzialności w tym względzie wydaje się dość istotne, w szczególności w kontekście kar przewidzianych w ustawie:
Pracodawca ma obowiązek sprawdzić, przed zatrudnieniem kandydata, czy jego dane są obecne w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. Mowa tutaj o Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym. Natomiast kandydat musi przedstawić zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Sądowego – chodzi dokładnie o przestępstwa określone w rozdziale XIX (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV (Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) Kodeksu karnego, w art. 189a (handel ludźmi) i art. 207 (znęcanie) Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600).
Osoba, która posiada inne obywatelstwo niż polskie musi przedłożyć pracodawcy:
Pracodawca musi utrwalić w formie fizycznej – w wydruku – powyższe dane, jakie otrzymał od kandydata. Powinien umieścić je aktach osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej, w tym wypadku, z leczeniem małoletnich.
Przygotowując standardy ochrony małoletnich, organ zarządzający placówką medyczną powinien kierować się poniższymi zasadami:
Niniejszy punkt powinien wymieniać zasady, jakimi powinni kierować się pracownicy placówki, wskazywać zachowania dozwolone oraz niedozwolone. W szczególności warto stworzyć tutaj katalog zachowań niedozwolonych wobec małoletnich, który zawierałby jasne określenie jakie zachowania nie są akceptowalne albo pod jakimi warunkami są akceptowalne (przykładowo: kontakt fizyczny możliwy jest jedynie w celu przeprowadzenia badania lekarskiego).
Niniejszy punkt odnosi się zarówno do pracowników, którzy dopuszczą się zachowań niedozwolonych, ale także do opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka, z którymi dziecko zjawiło się w placówce- standardy powinny określać sposób interwencji w każdej z tych sytuacji. Rola placówek medycznych jest tutaj bardzo ważna- często to właśnie lekarz w czasie badania może dostrzec objawy krzywdzenia dziecka i jest bardzo ważne, aby wiedział, jak zachować się w takiej sytuacji. Procedura może wskazywać sposób prowadzenia rozmowy z rodzicami lub opiekunami, a także sytuacje, w których należy zawiadomić organy państwowe (np. policję) i kto jest odpowiedzialny za przygotowanie takiego zawiadomienia.
Odpowiednie przeszkolenie jest konieczne, aby pracownicy wiedzieli, w jaki sposób stosować procedurę w praktyce. W placówce należy wyznaczyć osobę, która będzie odpowiedzialna za przygotowanie personelu placówki do stosowania standardów oraz dokumentowanie tej czynności. Ciekawe materiały szkoleniowe przygotowała m.in. Fundacja dajemy dzieciom siłę, która już od lat zajmuje się przedmiotową problematyką – na pewno warto w tym zakresie skorzystać z udostępnionych przez Fundację materiałów.
Standardy powinny podlegać cyklicznej weryfikacji, przynajmniej jeden raz na 2 lata, a wnioski z tej weryfikacji powinny zostać udokumentowane na piśmie.
Standardy powinny zostać udostępnione w placówce oraz na stronie internetowej w dwóch wersjach- wersji pełnej oraz skróconej, skierowanej do małoletnich, która zawiera informacje dla nich istotne. Niezależnie od powyższego, wersja pełna standardów również powinna być sporządzona w taki sposób, aby być zrozumiała dla osób małoletnich.
Zazwyczaj w placówce zostanie wyznaczona jedna osoba, która będzie całościowo sprawować opiekę nad standardami- przeprowadzi szkolenie, będzie przyjmowała zgłoszenia o incydentach, a także je dokumentowała, jak również sporządzała zawiadomienia do organów państwowych w tym zakresie.
W tym przypadku należy ustalić, w jaki sposób będziemy dokumentować incydenty, np. w formie odpowiedniego rejestru i w jaki sposób będziemy przechowywać dokumenty z tym związane, uwzględniając przy tym fakt, że dokumenty te mogą być także niezbędne do udostępnienia odpowiednim organom państwowym, prowadzącym postępowanie w danej sprawie.
Ten punkt dotyczy zarówno personelu, jak i małoletnich. Placówka może wprowadzić określone ograniczenia w tym zakresie z uwagi na dobro małoletnich, może także prowadzić określone działania informacyjne na temat szkodliwości korzystania z urządzeń elektronicznych. Zasady te mogą także obejmować uregulowania odnośnie zasad ochrony wizerunku małoletnich.
W tym przypadku, należy ustalić katalog zachowań niedozwolonych, do których może dojść w relacjach pomiędzy małoletnimi bezpośrednio. Celem tego punktu jest zapobieganie wszelkim formom krzywdzenia, dyskryminacji i przemocy ze strony innych małoletnich.
Sposób ustalenia tych zasad zależny będzie od rodzaju placówki i tego, czy dziecko będzie uczęszczało do placówki po zaistniałym incydencie. Placówka powinna jednak ustalić takie procedury, które pozwolą na zaproponowanie określonych form wsparcia dla małoletniego, np. określenia zasad komunikacji z małoletnim oraz jego rodziną, przeprowadzenie określonych form terapii itp.
W standardach należy także uwzględnić sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Placówka może w tym zakresie przewidzieć specjalne udogodnienia dla dzieci niepełnosprawnych, które ułatwią im poruszanie się po placówce, ale także uwzględnią ich niestandardowe potrzeby. Bardzo ważne w tym zakresie jest przeszkolenie personelu, który powinien być szczególnie wyczulony na te kwestie i służyć osobom z niepełnosprawnościami szczególną pomocą i wsparciem.
Celem wdrożenia standardów ma być zapewnienie dzieciom przebywającym w placówce bezpieczeństwa- zarówno ze strony personelu, jak i ze strony innych osób, w tym osób bliskim małoletniemu. Najważniejszym zadaniem wprowadzonych przepisów jest wprowadzenie jasnych zasad, kiedy i w jaki sposób powinniśmy reagować na krzywdzenie małoletniego i jakie kroki należy podjąć.
Wdrożenie standardów ochrony małoletnich musi nastąpić najpóźniej do 15 sierpnia.
Jeśli w Twojej placówce medycznej nie wdrożono jeszcze standardów to warto zająć się tym jak najszybciej, ponieważ do wejścia w życie przepisów zostało naprawdę niewiele czasu.
Skontaktuj się koniecznie z nami, a my pomożemy Ci przygotować wszystkie odpowiednie dokumenty na czas.
Zapoznaj się z artykułem dotyczącym wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich w placówkach hotelowych i turystycznych, dostępnym tutaj:
https://www.paluckiszkutnik.pl/2024/08/01/jak-wdrozyc-standardy-ochrony-maloletnich-w-hotelu/
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. 2016 poz. 862)
