Wróć do artykułów

Dyrektywa unijna chroniąca konsumentów. Zmiany dla e-commerce

Autor

Kancelaria Pałucki & Szkutnik
05.07.2021

Dotyczy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 roku, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE, 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta

Implementacja dyrektywy pociągnie za sobą szereg zmian, z którymi będą musieli zmierzyć się przedsiębiorcy działający na rynku e-commerce. Państwa członkowskie mają czas na wdrożenie rozwiązań opisywanych w dyrektywie do 28 listopada 2021 roku. Przedsiębiorcy znajdą się zatem w nowym otoczeniu prawnym najpóźniej 28 maja 2022 roku, co oznacza, że już teraz powinni rozpocząć przygotowania.

Cel dyrektywy o ochronie konsumentów

Dyrektywa jest odpowiedzią na ciągłe transformacje technologiczne, względem których prawo unijne było już w znacznej części nieaktualne. Nowe propozycje dotyczą przede wszystkim konsumentów, a szczególnie tego, w jaki sposób ukryte mechanizmy kształtują decyzje zakupowe. Mowa tutaj między innymi o umiejscowieniu ofert w wynikach wyszukiwania czy konieczności informowania użytkowników o stosowanych narzędziach pozycjonowania.

Unijny prawodawca na pierwszym miejscu stawia bezpieczeństwo konsumenta na rynku e-commerce, regulując m.in. kwestie dotyczące użytkowania algorytmów prezentujących poszukiwane treści oraz reagując na praktyki manipulowania wzrostem cen, a wspólnym mianownikiem łączącym różne rozwiązania wprowadzane przez dyrektywę jest możliwie szerokie informowanie konsumentów o procesach będących do tej pory w dużej mierze „za kulisami” korzystania z platform internetowych

– informuje mec. Jakub Szkutnik

Kierunki zmian

Zakres zastosowania

Podstawowym problemem dotychczas obowiązujących przepisów był zbyt wąski zakres zastosowania w stosunku do stale i dynamicznie zmieniającej się technologii. W związku z powyższym, głównym elementem dyrektywy stała się obszerna definicja „internetowej platformy handlowej”. Rozumie się przez nią usługi wykorzystujące oprogramowania (strony internetowej, części strony internetowej, aplikacji), które obsługiwane są przez przedsiębiorcę lub inny podmiot w jego imieniu i umożliwiają konsumentom zawieranie umów na odległość z przedsiębiorcami lub innymi konsumentami. Modyfikacji uległa także definicja „produktu”. Dyrektywa określa go teraz jako „każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, usługi cyfrowe i treści cyfrowe, a także prawa i obowiązki”.

Prezentowanie ofert i status kontrahenta

  1. Wszelkie podmioty prowadzące sklepy internetowe oraz porównywarki cen będą miały obowiązek poinformować użytkowników witryn o tym, w jaki sposób algorytm podejmuje decyzję o wyeksponowaniu produktów lub usług wyżej lub niżej na liście wyników wyszukiwania. Informacja ta powinna być udostępniona w sposób maksymalnie przyjazny użytkownikowi. Konieczne będzie zatem umieszczenie jej w specjalnie wyodrębnionym miejscu w interfejsie, do którego użytkownik będzie posiadał łatwy dostęp ze strony z wynikami wyszukiwania.
  2. Drugim obowiązkiem informacyjnym wprowadzanym przez dyrektywę jest konieczność informowania użytkowników o tym czy dany podmiot zapłacił za ekspozycję swojej oferty w wynikach wyszukiwania. Informacja ta również powinna być jasna i czytelna dla użytkownika witryny internetowej.
  3. Unijne przepisy dotyczące ochrony konsumentów zastosowanie mają jedynie w tych sytuacjach, w których użytkownik (konsument) zawiera umowę z przedsiębiorcą. W przypadku, gdy umowa zawierana jest z innym konsumentem, ochrona nie przysługuje. Z tych względów użytkownik sklepu internetowego, porównywarki cen, serwisu aukcyjnego i podobnych witryn każdorazowo będzie musiał zostać poinformowany o statusie swojego kontrahenta.

Opinie o produktach i usługach

Dyrektywa wymaga od przedsiębiorcy prowadzącego internetową platformę handlową z zamieszczonymi opiniami o danym produkcie lub usłudze, by aktywnie weryfikował autentyczność recenzji dostępnych za pośrednictwem jego serwisu. W związku z tym firmy prowadzące sprzedaż online i gromadzące recenzje produktów, które nierzadko stanowią istotny element marketingu, będą musiały zadbać o zapewnienie, by opinie te rzeczywiście pochodziły od osób, które skorzystały już z danej oferty. Ponadto użytkownicy powinni być poinformowani o tym czy prezentowane są wszystkie opinie, czy też poddawane są one selekcji.

Prezentowanie cen produktów i usług

  1. Każdorazowo, kiedy cena danego towaru lub usługi dostosowana będzie indywidualnie do danego konsumenta, zajdzie konieczność poinformowania go o tym zabiegu w jasny sposób.
  2. W każdym ogłoszeniu, w którym przedsiębiorca wskazywać będzie na obniżkę ceny, podać należy wcześniejszą cenę stosowaną przez okres określony przez przepisy krajowe, lecz nie krótszy niż 30 dni. Wyjątkiem są produkty z krótkim terminem przydatności (np. produkty spożywcze). Dla tego typu ofert termin ten może być określony na mniej niż 30 dni.

Zakaz różnicowania produktów w państwach członkowskich

Zgodnie z dyrektywą, wprowadzanie różnych produktów w kilku krajach członkowskich i oznaczanie ich jako identyczne stanowić będzie działanie wprowadzające konsumentów w błąd. Przedsiębiorca powinien dbać o to, by produkty nie różniły się względem siebie składem lub właściwościami na różnych rynkach.

Sankcje

Niedopełnienie obowiązków wynikających z dyrektywy niesie za sobą konsekwencje w postaci sankcji. Maksymalna wysokość wprowadzonych kar pieniężnych powinna być nie niższa niż 4% rocznego obrotu sprzedawcy lub w przypadku, gdy obrotu tego nie można ustalić – nie niższa niż 2 mln Euro. Z tego względu tak istotne jest dokładne poznanie obowiązków, których wypełnienia wymagać będą zaimplementowane wkrótce przepisy.

W związku z wysokością kar, które grożą za niedostosowanie się do zmienionych przepisów, dobrze już dzisiaj rozpocząć proces wdrażania dyrektywy

– podsumowuje mec. Jakub Szkutnik